autoklisteerspuit
Bezocht je ooit al eens het Merghelynck Museum? Dan herinner je je vast wel de autoclystère of clysopompe. Door zijn populariteit dus echt een topstuk van het museum. Maar wat is het nu juist?
De autoclistère in het Merghelynck Museum.
Met de autoclistère dien je jezelf, eigenhandig, een lavement toe. Je vult de buis met een vloeistof, gaat op de pin zitten en pompt de inhoud 'naar binnen'. Constipatie wordt zo losgemaakt en vloeit nadien 'naar buiten'. De klisteermachine is vervaardigd in Doornik. Handig aan deze editie: je kan alle elementen eenvoudig demonteren, opbergen en ergens mee naartoe nemen. Een nieuw item om op je 'mee op reis-lijstje' te noteren ...
De autoclistère bewijst het belang van klisteren in de 18de eeuw. Constipatie en diarree zijn alom aanwezig in de hogere kringen door een gebrek aan lichaamsbeweging en een overvloed aan ongezonde feestmalen. En constipatie kan hardnekkig zijn. Daarom winnen klisteerspuiten als ideale oplossing aan populariteit.
De vloeistof in de klisteerspuit wordt via de anus in de darmen geïnjecteerd. De ontlasting komt los en de patiënt - verlost van zijn pijn - gebruikt de kamerpot. Ook andere kwaaltjes worden steeds meer op die manier behandeld. Zo bestrijden ze diarree, krampen en misselijkheid met een lavement van wijn of zeepachtig water.
Klisteerspuiten worden dan ook echt een trend. Zelfs koning Lodewijk XIV zou regelmatig een darmspoeling genieten, terwijl het publiek toekijkt. Een voorbeeld dat de elite maar al te graag volgt. Bovendien geloven ze dat zo’n kuur je een jongere huid en betere gezondheid bezorgt. Tegen het einde van de 18de eeuw veranderen de zeden en gebeuren de lavementen niet meer ‘en public’. De voorkeur ligt vanaf dan op het private gebruik van een autoclistère.
Een greep uit de grote collectie historische klisteerspuiten van wijlen Gaston Delbeke, huisarts en raadslid in Ieper.
Twee leuke weetjes:
In het weekblad Kuifje (Tintin) van donderdag 8 mei 1947 is ‘clysopompe’ een van de scheldwoorden van kapitein Haddock in het avontuur van Kuifje en de Zonnetempel. In de albumversie vind je het woord echter niet terug. Nadat Kuifje-auteur Hergé een klacht had ontvangen over het gebruik van dat woord schrapte hij het uit het vocabularium van kapitein Haddock.
Een studentenkring aan de Université Libre de Bruxelles dankt haar naam aan dit merkwaardige voorwerp: la Société du Grand Clysopompe. Maar vraag ons niet wat de belangrijkste activiteit van deze club-met-een-rare-naam is.